Binnen het Oncologienetwerk Midden-Nederland werken professionals samen aan uniforme protocollering, gezamenlijk regionaal multidisciplinair overleg (MDO), kennisdeling en innovatie, afspraken over verdeling van zorg en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek voor in totaal 12 tumorgroepen. In 2019 is er regionaal multidisciplinair overleg opgericht voor mensen met gastro-intestinale, gynaecologische, hematologische en urologische vormen van kanker. Voor deze patiëntengroepen zijn regionale zorgpaden en gespecialiseerde operatielocaties gerealiseerd. Daarnaast is er gewerkt aan veilige digitale gegevensuitwisseling in de hele regio. Het Oncologienetwerk Midden-Nederland wordt ondersteund door het Citrienfonds (NFU en ZonMw) en het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). 

Het Calamiteitenhospitaal is in 1987 ontstaan voor de eerste opvang van en zorg aan grote groepen gewonde militairen uit oorlogsgebieden. Vanaf 2002 is de unieke faciliteit op verzoek van het ministerie van VWS ook opengesteld voor de opvang van groepen burgerslachtoffers van rampen en ongevallen in binnen- en buitenland. Sinds 2005 wordt het ook gebruikt voor de opvang van slachtoffers van bijzondere infectieziekten. In 2019 werd het Calamiteitenhospitaal twee keer opengesteld.

Om goed te kunnen inspelen op de veranderende vraag vanuit de maatschappij, moeten we adaptief zijn. Connecting U betekent daarom ook: continu verbeteren, ons menselijk kapitaal ontwikkelen en slagvaardig en duurzaam organiseren. In 2019 hebben we hierin belangrijke stappen gezet via onze strategische programma’s:
Samen Voor de Patiënt, Patiëntenparticipatie, 
Connecting Leaders, Ontwikkelingsgericht HRM, Slagvaardig besturen en Modernisering Bedrijfsvoering.

dat onze ambitie verder reikt en in 2020 zullen we er dan ook weer hard aan werken om deze te bereiken. Bijvoorbeeld als het gaat om de wachttijd voor de polikliniek. In 2019 was deze wachttijd in 80% van de gevallen minder of gelijk aan 28 dagen. Voor spoed proberen wij in afstemming met de verwijzer altijd ruimte te maken. Ook het aantal annuleringen van operaties kan verder omlaag worden gebracht. Het is voor de patiënt erg vervelend als een operatie wordt uitgesteld. Dat willen we minimaliseren en tegelijkertijd is er soms sprake van spoed of uitval van een arts, waardoor wij geen 0% kunnen realiseren. In 2019 betrof het aantal annuleringen 3% van het totaal aantal operaties. De meeste operaties zijn op een later tijdstip alsnog uitgevoerd. Ook willen we het aantal online afspraken verder verhogen, zodat patiënten steeds meer zelf de mogelijkheid krijgen een moment in te plannen dat hen past. In 2019 bedroeg het aantal online afspraken 0,02% van het totaal. 

onze organisatie worden gedragen en dat we door onze eigen systematiek in staat zijn om risico’s te signaleren en verbeterinitiatieven te nemen. In 2020 willen we onder andere de overdracht van informatie over geneesmiddelen verbeteren als patiënten het ziekenhuis verlaten. Op onze KPI medicatie-overdracht scoorden we in 2019 89% bij opname en 63% bij ontslag/overdracht. Onze ambitie blijft in beide gevallen 90%. Met name voor de overdracht bij ontslag/overdracht is dat een grote ambitie. We realiseren gestaag vooruitgang vanaf 40% in 2018. Ook willen we bij 90% van de overdrachten naar huis of naar een andere instelling binnen 24 uur een ontslagbericht versturen naar de huisarts/verwijzer en binnen 14 dagen een volledige ontslagbrief. Hier zullen we ons dan ook voor inzetten in 2020.  

medewerkers ervaren. Het nog beter faciliteren van onze mensen heeft echter onze constante aandacht, dus ook in 2020 weer, en de overall waardering van onze medewerkers voor werken bij het UMC Utrecht willen we verder verhogen naar 60%. Zo kunnen we bijvoorbeeld jaarlijks meer afgeronde beoordelingsgesprekken realiseren binnen ons beoordelingsbeleid. In 2019 was dit 44%. Ook willen we het ziekteverzuim verlagen. In 2019 was er sprake van gemiddeld 4,9 ziektedagen inclusief re-integratie en 4,34 ziektedagen exclusief re-integratie per medewerker per kalenderjaar.

plek, door de juiste professional, op het juiste moment en tegen de juiste prijs. Resultaat moet zijn dat (duurdere) zorg wordt voorkomen. En dat zorg waar mogelijk dichterbij de patiënt plaatsvindt of waar nodig om redenen van kwaliteit en/of doelmatigheid geconcentreerd wordt. Als dit gelijkwaardige of betere kwaliteit zorg oplevert, dient fysieke zorg ook te worden vervangen door andere zorg, zoals eHealth. Tevens zijn in het Hoofdlijnenakkoord afspraken gemaakt die moeten bijdragen aan het oplossen van het arbeidsmarktprobleem en afspraken om de regeldruk te verminderen. 

Onderzoek kwaliteitsstandaarden 
Tijdens de COVID-19-pandemie verlenen onze medewerkers zorg in bijzondere omstandigheden. Blijven onze kwaliteitsstandaarden in deze bijzondere situatie overeind? Om dit te kunnen evalueren hebben we in het voorjaar en de winter van 2020 hiernaar onderzoek uitgevoerd via tracers. Dit onderzoek toonde aan dat onze zorgverleners ook onder deze omstandigheden goede zorg bieden. Na het onderzoek zijn we hierover met zorgverleners en leidinggevenden in gesprek gegaan, hebben we goede praktijken uitgewisseld en waar gewenst aanvullende hulp geboden. Zo hebben we ons extra ingespannen om de afspraken rondom persoonlijke beschermingsmiddelen nog beter uit te leggen aan patiënten, bezoekers en collega’s. Bijvoorbeeld door de informatie op de website en in brieven aan patiënten te optimaliseren en informatie bij de ingang eenduidiger te maken.

Medicatieveiligheid
Een van onze prioriteitsgebieden waarop wij verbetering willen realiseren is medicatieveiligheid. In 2020 hebben we voor dit prioriteitsgebied een plan met verbeterinitiatieven opgesteld, die we in de komende drie jaar in heel het UMC Utrecht implementeren om de medicatieveiligheid te verhogen. Medicatieveiligheid is een breed gebied. Omdat uit analyses blijkt dat het voorschrijven en toedienen van medicatie het meest vatbaar is voor fouten en vergissingen (34% gaat over voorschrijven 47% gaat over toedienen) richten we ons hierop om de meeste impact te maken. Zo zullen we UMC Utrecht-breed medicatievoorschriften standaardiseren en technologische ondersteuningsmogelijkheden gaan inzetten bij de (dubbel)check op het toedienen van medicatie. Ook zullen we educatief materiaal over de juiste werkwijze van het voorschrijf- en toedienproces ontwikkelen en de scholing voor verpleegkundigen en artsen op dit gebied optimaliseren. Tevens zullen we het gebruik van de verschillende medicatiegerelateerde ICT-systemen optimaliseren.

Tijdige uitslagen diagnostiek
Als onderdeel van de behandeling wordt voor veel patiënten een laboratorium-, röntgen of pathologische analyse aangevraagd. Om ervoor te zorgen dat medisch specialisten tijdig uitslagen van dergelijk diagnostisch onderzoek kunnen beoordelen en indien nodig met een patiënt kunnen bespreken, hebben we in 2020 een diepgaande analyse uitgevoerd naar de werkwijzen om aangevraagde diagnostiek adequaat op te volgen. Deze analyse heeft geleid tot instructies over de werkwijzen, opleiding van zorgverleners, en tot inzet van de hulpmiddelen die het elektronisch patiëntendossier biedt in het communiceren van uitslagen aan een patiënt, zodat een zorgverlener zo goed mogelijk wordt ondersteund om de taken zorgvuldig uit te kunnen voeren.

Effectiviteit van verbetermaatregelen
In 2020 hebben we de effectiviteit van ingezette verbetermaatregelen naar aanleiding van incidenten en calamiteiten onderzocht. Onder andere hebben we met tracers beoordeeld of en hoe de aanbevelingen zijn geïmplementeerd. Ook hebben we gekeken welk type verbetermaatregel het meest duurzaam en effectief is om de zorg voor onze patiënten daadwerkelijk te verbeteren. Want, het goed uitvoeren van verbetermaatregelen kost veel energie en de beschikbare middelen willen we gericht inzetten om een zo groot mogelijk effect op de patiëntenzorg te bereiken. De aanbevelingen uit het onderzoek bieden ons aanknopingspunten om de verbetermaatregelen naar aanleiding van een SIRE (Systematische Incident Reconstructie en Evaluatie)-onderzoek specifieker te formuleren, beter te laten aansluiten op de basisoorzaken en nog regelmatiger op te volgen met een tracer.

Zingevend accrediteren
Voor accreditatie van ons kwaliteitssysteem werken we samen met de Joint Commission International (JCI). Met het netwerk van Nederlandse ziekenhuizen die samenwerken met deze accreditatiepartij, zijn we in 2020 in gesprek gegaan met de JCI over een meer zingevende vorm van accrediteren, passend bij de veranderende maatschappij en inzichten rond kwaliteit van zorg. Welke interventies en hulpmiddelen dragen daadwerkelijk bij aan inzicht en verbetering van kwaliteit van zorg? Parallel hieraan onderzoeken we in NFU-verband nieuwe vormen van reflectie op de kwaliteit van zorg samen met patiënten. In 2021 beslissen we welke route het beste past bij onze ambitie om kwalitatief hoogstaande zorg te bieden.

Opening medisch regiecentrum

In 2020 hebben we het medisch regiecentrum geopend. Dit is een fysiek centrum in het UMC Utrecht waar onze medische professionals patiënten op afstand monitoren en ondersteuning op maat bieden. Als eerste monitoren we hier voor de corona check app, de corona zwangerschapscheck en een online oogtest. In 2021 zal dit worden uitgebreid met andere (regionale) monitoring.

Monitoring op afstand taaislijmziekte

Door COVID-19 hebben we monitoring op afstand van de longfunctie van patiënten met taaislijmziekte (cystic fibrosis) versneld opgeschaald. In plaats van dat taaislijmziektepatiënten, voor wie COVID-19 zeer gevaarlijk is, regelmatig naar het UMC Utrecht moeten komen om hun longfunctie te laten testen, kunnen patiënten dit met een meetapparaat nu zelf thuis doen. Op afstand houdt de behandelend longarts de metingen in de gaten en neemt contact op met een patiënt indien nodig. Via de metingen thuis hebben patiënten meer zelf de regie en is er - door minder bezoeken aan het UMC Utrecht - minder risico om besmet te raken met COVID-19.

In 2020 zijn we gestart met het op afstand monitoren van in het UMC Utrecht opgenomen COVID-19-patiënten op de cohortverpleegafdelingen. Via ‘slimme pleisters’ meten we continu de vitale functies van de patiënten. Verpleegkundigen monitoren deze gegevens centraal en grijpen in als dit nodig is. De slimme pleister zorgt ervoor dat verpleegkundigen meer tijd over houden om andere zorg te verlenen. Tevens was het ten tijde van COVID-19 fijn om minder vaak fysieke controles uit te hoeven voeren, zodat er minder persoonlijke beschermingsmaterialen werden verbruikt. Het UMC Utrecht zal de slimme pleister in de toekomst ook inzetten voor andere patiënten, bijvoorbeeld voor continue meting van de bloeddruk.

Monitoring COVID-19-patiënten met slimme pleister

In 2020 hebben we het platform SAFE@Home ontwikkeld. Met SAFE@home kunnen zwangere vrouwen die risico lopen op complicaties tijdens de zwangerschap thuis hun bloeddruk meten. Deze manier van thuismonitoring leidt tot minder polibezoeken, minder echo’s en minder ziekenhuisopnames.

SAFE@Home

1 miljoen euro voor apps chronisch zieke kinderen

Apps kunnen chronisch zieke kinderen en jongeren ondersteunen in hun ontwikkeling en (online) speelgedrag, waardoor psychologische problemen beter voorkomen kunnen worden. Het Wilhelmina Kinderziekenhuis heeft een subsidie van 1 miljoen euro toegekend gekregen voor het ontwikkelen van dergelijke apps. Deze subsidie is onderdeel van een totale subsidie van 4,9 miljoen euro voor het consortium eHealth Junior, waar het UMC Utrecht onderdeel van uitmaakt, van de Nationale Wetenschapsagenda vanuit het programma ‘Onderzoek op Routes door Consortia’.

Om mensen met kanker de beste zorg te kunnen geven op de juiste plek, hebben kankerexperts uit het UMC Utrecht hun krachten gebundeld met kankerexperts uit vijf andere ziekenhuizen in Midden-Nederland. De Oncomid andere ziekenhuizen in het regionale oncologienetwerk Oncomid zijn: het Diakonessenhuis, Ziekenhuis Rivierenland, het St. Antonius Ziekenhuis, het Meander Medisch Centrum en Tergooi. De kern van het oncologienetwerk zijn twaalf regionale werkgroepen voor verschillende vormen van kanker. De specialisten in deze werkgroepen zijn afkomstig uit de hele regio en werken samen, zodat iedere patiënt naar de laatste stand van de wetenschap wordt behandeld, ongeacht het ziekenhuis waarin een patiënt wordt behandeld. Oncomid ondersteunt en faciliteert de samenwerking tussen specialisten bijvoorbeeld door het veilig uitwisselen van patiëntgegevens tussen de verschillende ziekenhuizen mogelijk te maken. Samenwerking in Oncomid zorgt ervoor dat kennis en kunde niet beperkt blijft tot één ziekenhuis en dat de kwaliteit van kankerzorg in de hele regio omhoog gaat.

Samenwerken voor kankerzorg

In het UMC Utrecht is een nieuwe technologie ontwikkeld, genaamd ‘volumetric bioprinting’. Deze methode maakt gebruik van lichtgevoelige gels en laserlichten om 3D-objecten met levende cellen sneller dan ooit tevoren te printen. Een enorme sprong voorwaarts: cellen behouden hun functionaliteit en de schaalbaarheid neemt toe, waardoor het printen van klinisch relevante structuren, zoals weefsels en wellicht zelfs hele organen, mogelijk wordt. Om deze veelbelovende technologie verder te ontwikkelen zijn er meerdere subsidies verkregen, waaronder een NWO Idea Generator Grant, een Horizon2020 FET-Open grant en een European Research Council (ERC) starting grant. Ook in de kliniek wordt 3D-(print)technologie steeds meer toegepast. Het wordt bijvoorbeeld ingezet bij complexe operaties, zowel bij de voorbereiding (maken van zaagmallen) als bij de operatie zelf (patiëntspecifieke implantaten). Implantaten worden voorzien van een coating om infectie te behandelen en/of botregeneratie te bevorderen. Recent is de eerste patiënt met een dergelijke techniek behandeld. In 2020 werd ook het 3D LAB geopend. Hier worden in nauwe samenwerking met het reeds bestaande 3D Facelab (kaakchirurgie) patiënt specifieke zorgoplossingen gemaakt op basis van 3D-technologie.

3D-printen van levend weefsel

Inspirerende avond kunstmatige intelligentie en hersenziekten

In januari 2020 organiseerden het UMC Utrecht Hersencentrum en New Scientist samen een inspirerende avond in een uitverkochte zaal van TivoliVredenburg met als thema: Hersenziekten - kunnen data je leven redden? De circa 400 aanwezigen werden door experts geïnspireerd en aan het denken gezet over wat kunstmatige intelligentie en data betekenen voor zorg en onderzoek bij hersenziekten.

Hart- en vaatpatiënten kunnen ernstig ziek worden door het COVID-19-virus. Ook kan COVID-19 op het gebied van het harten de vaten complicaties veroorzaken bij mensen die daarvoor gezond waren. Voor een betere behandeling is het nodig om zo snel mogelijk informatie uit te wisselen tussen ziekenhuizen, zowel binnen als buiten Nederland. Om dat mogelijk te maken, heeft het UMC Utrecht samen met partners van de Dutch CardioVascular Alliance de CAPACITY-COVID-registratie opgezet. Daarnaast hebben we binnen CAPACITY-COVID de STROCORONA substudie geïnitieerd om te onderzoeken hoe vaak herseninfarcten bij coronapatiënten optreden. Uit de CAPACITY-COVID-registratie bleek in oktober 2020 dat bijna 12% van de coronapatiënten die in het ziekenhuis moeten worden opgenomen hartproblemen optreden tijdens de opname. Ernstige complicaties van het hart, zoals een ontsteking van de hartspier of hartfalen, werden bij minder dan 2% van de patiënten vastgesteld. Uit de eerste resultaten van de STROCORONA substudie bleken ook herseninfarcten relatief zeldzaam: deze traden op bij 1, 8% van de opgenomen coronapatiënten.

Internationale registratie van COVID-19
en hart- en vaatziekten

In 2020 coördineerde het UMC Utrecht de voorbereidingen om de veiligheid van COVID-19-vaccins te kunnen monitoren in Nederland en acht andere Europese landen, in opdracht van de European Medicines Agency (EMA). Het UMC Utrecht coördineert en monitort nu alle datastromen rond eventuele bijwerkingen en brengt deze inzichtelijk samen in een dashboard, zodat de veiligheid van de vaccins goed gemonitord kunnen worden. De EMA publiceert alle onderzoeken van de producenten en het EMA-monitoringonderzoek op haar website.

Monitoring veiligheid COVID-19-vaccins

Lancering corona check app

In samenwerking met het OLVG in Amsterdam, Luscii en eerste en tweedelijns zorginstellingen in de regio Utrecht, hebben we de tijdens de eerste coronagolf in maart 2020 de corona check app gelanceerd in de regio Utrecht. Hiermee geven we invulling aan onze regierol in de regio en zorgen we voor de juiste zorg op de juiste plek. Via de app kunnen mensen in de regio zichzelf monitoren op klachten bij het vermoeden van een besmetting met COVID-19. Daarnaast krijgen inwoners van de regio met klachten ook snel en gratis advies van een medisch team in het UMC Utrecht. Hiermee ontlasten we de eerstelijnszorg in de regio.